ที่มาของคำว่า ‘ประธานาธิบดี’ ตำแหน่งชั่วคราวที่อยู่มา 232 ปี

**เนื้อหาทั้งหมดมาจาก Ted Talk ของคุณ Mark Forsyth “What’s a snollygoster? A short lesson in political speak” (2012) https://www.youtube.com/watch?v=xf8zep5BADs

คุณ Mark Forsyth เป็นนักนิรุกติศาสตร์ ซึ่งหมายถึง ผู้สืบรากที่มาของคำ

คำว่า ‘ประธานาธิบดี’ หรือ ‘president’ มาได้อย่างไร?

ตอนที่อเมริกาเลิกเป็นอาณานิคมอังกฤษ กำลังจะเป็นสาธารณรัฐ George Washington ขึ้นสู่อำนาจใหม่ๆ ส.ส. กับ ส.ว. เถียงกันดุเดือดมากว่าจะเรียก จอร์จ วอชิงตัน (George Washington) ว่าที่ผู้นำคนใหม่หลังสหรัฐอเมริกาประกาศอิสรภาพจากอังกฤษว่าอะไรดี

มีคำหลากหลายที่ถูกเสนอชื่อเข้าชิง เช่น

“กษัตริย์” (King George Washington) แต่เป็น King แบบเลือกตั้ง ไม่ใช่สืบสายเลือด

“หัวหน้าผู้พิพากษา” (Chief Magistrate Washington)

“ฝ่าบาท” (His Highness Washington)

“ผู้ปกป้องเสรีภาพแห่งประชาชนของสหรัฐอเมริกา” (Protector of the Liberties of the People of the United States of America) ฯลฯ

เถียงกัน 3 อาทิตย์ก็ยังไม่จบสิ้น คุณ Mark ไปเจอว่าเขาเถียงกันยาวขนาดนั้นเพราะไปอ่านไดอารี่ของส.ว. คนหนึ่งที่บ่นว่าจะมาประชุมกี่ครั้งก็ยังเถียงเรื่องชื่อเรียกตำแหน่งไม่เสร็จสักที

ที่เถียงกันไม่จบเพราะสภา ส.ส. (House of Rep) กับสภา ส.ว. (Senate) เห็นไม่ลงรอยกัน ส.ส. กลัวว่าถ้าเรียก George Washington เป็น King เดี๋ยว George Washington จะเผลอนึกว่าลูกหลานตัวเองจะสืบสายเลือดตำแหน่งได้

สภา ส.ส. ก็เลยบอกว่า งั้นเอาคำที่ดูมีอำนาจ ‘น้อยสุด’ ในสมัยนั้นละกัน ก็ได้คำว่า “President” มา ซึ่งสมัยนั้นมีความหมายเพียงว่า “ประธานในที่ประชุม” (คำว่า to preside (v.) ในภาษาอังกฤษแปลว่า เป็น ‘ประธาน’ ในงาน)

ส.ว. ได้ฟังก็เกรี้ยวกราดเลย “ฮะ ใช้ตำแหน่งว่า ประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกาเนี่ยนะ เวลาไปเซ็นต์ข้อตกลงกับประมุขประเทศอื่นอายเขาตาย” ส.ว. ยืนยันหัวเด็ดตีนขาดว่าไม่ยอม แต่ก็หาชื่อตำแหน่งที่เหมาะสมไม่ได้ สุดท้ายก็กระมิดกระเมี้ยนบอกว่าใช้ตำแหน่ง President ชั่วคราวไปก่อนก็ได้

ความบันเทิงแรก ‘ชั่วคราว’ ที่ว่ายาวนานมาตั้งแต่ตอนนั้นจนตอนนี้ 223 ปีแล้ว (ถึงปี 2021 นี้ก็ 232 ปีพอดี เนื่องจาก Ted Talk นี้พูดเมื่อ 9 ปีที่แล้ว) จนถึงตอนนี้ ส.ว ก็ยังไม่รับรองคำว่า “President” เลย

ความบันเทิงที่สอง พอผ่านมา 2 ศตวรรษกว่า ที่บอกว่าใช้คำว่า President แล้วจะจำกัดอำนาจได้ก็ค่อนข้าง ironic (แต่เอาจริงๆ ก็ทำได้ในเชิงการแยกเด็ดขาดกับแนวคิดเรื่องสืบสายสันติวงศ์อ่ะนะ) ตอนนี้ได้ยินคำว่า President of the United States of America คงไม่มีใครคิดว่าเป็นแค่ประธานการประชุม

แต่ต่อให้มีอำนาจแค่ไหนก็ 4 ปีเลือกใหม่มา 200 กว่าปีแล้ว ดีกว่าประเทศแถวนี้มากมาย